Jak się uczyć efektywnie i zapamiętywać? – 3 sprawdzone sposoby Radka Kotarskiego

09.10.2023

Wszyscy jesteśmy lub byliśmy kiedyś uczniami jakiejś szkoły. Z pewnością każdy z nas doświadczył podobnych trudności związanych z nauką. Nie ma nic gorszego niż spędzenie wielu żmudnych godzin nad książkami i zorientowanie się, że w głowie nie zostało nam absolutnie nic. Brzmi znajomo? Z pewnością. Na szczęście istnieje wiele sprytnych i przede wszystkim skutecznych metod nauki, które pomogą opanować dowolny materiał.

W tym wpisie posłużę się informacjami z książki Radosława Kotarskiego Włam się do mózgu oraz treściami z jego kanału na YouTube.

Oto, co czeka Cię w dalszej części artykułu:

W jakim celu się uczymy?
Dlaczego nic nie pamiętasz mimo wielogodzinnej nauki? Czyli jakich metod nie stosować
Metody skutecznej nauki
Podsumowanie
O książce i autorze
Dowiedz się więcej – dodatkowe linki
Bibliografia

W jakim celu się uczymy?

Zacznijmy od kwestii kluczowej: czy w ogóle warto się uczyć? No a jeśli tak, to w jakim celu?

Oczywiście odpowiedź brzmi: TAK, warto.

Być może zmartwię Was tą informacją, ale nauka to proces trwający całe życie. Jeśli wydawało się Wam, że kończy się ona w szkolnych murach, byliście w błędzie! Jazda samochodem, płacenie rachunków, czytanie umów to tylko przykładowe czynności, których trzeba się nauczyć w dorosłym życiu.

Otaczająca nas rzeczywistość nieustannie się zmienia. Pomyślcie na przykład o ostatnio zainstalowanej na telefon aplikacji – musieliście się nauczyć, jak ją obsługiwać! Sami widzicie, że nauka to nie tylko szkoła, to proces, który towarzyszy nam w każdym aspekcie życia.

Ma to jednak pewne plusy.
Po pierwsze mózg, który się uczy pozostaje dłużej sprawny i przyswaja każdą kolejną dawkę wiedzy z większą łatwością. Jeśli więc chcesz, żeby nauka szła Ci szybciej i prościej, wybacz, po prostu musisz zacząć się uczyć!

Jest jednak coś jeszcze, co może Cię zaskoczyć.
Według niektórych badań, za odczuwanie zadowolenia odpowiedzialny jest ten sam obszar mózgu (jądro półleżące), który odpowiada za sprawne zdobywanie wiedzy. Wynika z tego, że kiedy uczymy się, korzystając z odpowiednich technik poziom naszego szczęścia znacząco wzrasta!

Dlaczego nic nie pamiętasz mimo wielogodzinnej nauki? Czyli jakich metod nie stosować

Wszyscy byliśmy kiedyś uczniami (lub nadal jesteśmy!). Z pewnością każdy z nas zna to uczucie, kiedy po wielogodzinnej nauce wstajemy od biurka i orientujemy się, że absolutnie nic nie pamiętamy.

To jedno z najgorszych uczuć towarzyszących nauce (gorsze jest chyba tylko niezaliczenie sprawdzianu mimo wielu godzin wkuwania!).

W czym więc tkwi problem?
Przede wszystkim w sposobie nauki. Większość uczniów, kiedy ma do zapamiętania jakiś materiał, czyta wielokrotnie podręcznik i próbuje powtórzyć z pamięci to, co jest w nim napisane.

Niestety, ta metoda prowadzi donikąd!

Kiedy po raz kolejny czytacie tę samą stronę w podręczniku, Wasz mózg wyłącza się, a myśli odpływają w zupełnie inną stronę. To trochę tak jak słowo, które powtórzone na głos kilka razy zaczyna tracić sens. Wypowiedz teraz na głos 10 razy z rzędu słowo arbuz. To właśnie dzieje się, kiedy czytasz wielokrotnie tę samą stronę w podręczniku – każda zawarta na niej informacja traci swój sens!

Ciekawostka: Jeśli zainteresowało Cię zjawisko utraty sensu wyrazu wielokrotnie powtarzanego, możesz dowiedzieć się na ten temat więcej z filmu Mateusza Adamczyka: https://www.youtube.com/watch?v=XGOQFfG9cPU .

Zapewne już sami rozumiecie, że wielokrotne czytanie tego samego, to co najmniej beznadziejny sposób przyswajania wiedzy.

Dlaczego w takim razie stosuje go większość uczniów?
Odpowiedź jest prosta. Dlatego, że nikt nigdy nie wytłumaczył im JAK należy się uczyć.

Na szczęście z pomocą przychodzimy my – MEDSTUDENTS (z drobnym udziałem Radka Kotarskiego).
Jesteście gotowi, by poznać jedne z najlepszych metod nauki? Tak więc ad rem (z łaciny: do rzeczy).

Metody skutecznej nauki

Spośród 13 sposobów omówionych przez Radka Kotarskiego w książce, wybrałam 3, które moim zdaniem, są najprostsze do zastosowania a jednocześnie bardzo skuteczne. Oto one:

Metoda ciekawskiego dziecka

W pierwszych latach życia dzieci zadają bardzo dużo pytań. Kiedy tylko nauczą się mówić nieustannie pytają dlaczego?. Chcą poznać przyczynę wszystkich zjawisk, które obserwują wokół siebie, by móc w prosty sposób ułożyć sobie w głowie odpowiedź na pytanie, jak funkcjonuje nasz świat.

Tego właśnie możemy nauczyć się od małych dzieci – zadawania pytań.

Przypuśćmy, że chcesz zapamiętać informacje o wydarzeniach w Polsce w XI wieku. Zacznij od prostej informacji, którą już pamiętasz, na przykład:

Kazimierz, następca Mieszka II Lamberta, otrzymał przydomek Odnowiciel.
Dlaczego Kazimierz otrzymał przydomek Odnowiciel?
Ponieważ przyczynił się do odbudowy kraju po najeździe Czechów.
Dlaczego Czechy najechały Polskę?
Ponieważ był to dobry moment na ostateczne pokonanie Polski.
Dlaczego był to dobry moment na ostateczne pokonanie Polski?
Ponieważ sytuacja w kraju była niestabilna.
Dlaczego sytuacja w kraju była niestabilna?
Ponieważ w Wielkopolsce wybuchło powstanie pogańskie przeciwko monarchii i Kościołowi.
Dlaczego w Wielkopolsce wybuchło powstanie….?

I tak dalej, i tak dalej.

W ten sposób tworzysz sobie w głowie ciąg przyczynowo- skutkowy. W tej formie łatwiej zapamiętać najważniejsze wydarzenia historyczne, niż próbując przyswoić każde z nich z osobna.

Oczywiście ten sposób możesz zastosować do nauki dowolnego przedmiotu.

Metoda fiszek (Metoda Sebastiana Leitnera)

To popularna i sprawdzona metoda nauki, o której z pewnością słyszał każdy z Was. Znana jest również pod nazwą metoda Leitnera ze względu na to, że opracował ją w latach 70. XX wieku dziennikarz i naukowiec Sebastian Leitner.

W tej metodzie chodzi o stworzenie zestawu kartoników, na których po jednej stronie zapiszemy pytanie, a po drugiej odpowiedź.

Taka fiszka może wyglądać w ten sposób:

Fiszki są również często wykorzystywane do nauki języka obcego. Wtedy po jednej stronie należy zapisać wyrażenie w języku ojczystym a po drugiej w języku obcym.

Metodę przygotowania fiszek mamy już za sobą. Omówmy teraz w jaki sposób z nich korzystać.

Radek Kotarski w swojej książce proponuje 5-krotne powtarzanie fiszek, w oryginalnej metodzie Leitnera jest jednak 7 powtórek. Pozostawiam do Waszej decyzji, którą wersję wybierzecie.

Przyjmijmy wariant z 7 powtórkami.

Do nauki przyda się Wam pudełko z podziałem na 7 przegródek (tzw. pudełko Leitnera) lub po prostu 7 pudełek.

Wszystkie fiszki umieść w pierwszej przegródce (lub pierwszym pudełku) i spróbuj po kolei odpowiadać na pytania na nich zawarte. Jeśli odpowiesz dobrze, przenieś fiszkę do kolejnej przegródki, jeśli jednak się pomylisz, zostaw fiszkę tam, gdzie się znajduje.

Powtórz ten proces kolejnego dnia, a następnie po 7, 14, 24, 48 i 100 dniach.

Kiedy fiszka znajduje się w ostatniej przegrodzie i odpowiesz na pytanie poprawnie, możesz ją wyrzucić! Po tylu powtórkach, masz pewność, że informacja została dobrze przyswojona.

Największą zaletą metody Leitnera jest to, że najczęściej powtarzasz pytania, z którymi masz największy problem – to one zostają najdłużej w pudełku. Dzięki temu nie tracisz czasu na naukę tego, co już umiesz, a utrwalasz materiał, który sprawia Ci trudności.

Metoda nauczyciela

To kolejna prosta metoda, której stosowanie przynosi świetne efekty! Na czym ona polega?

Jak sama nazwa wskazuje, metoda ta polega na wcieleniu się w rolę nauczyciela i próbie wyjaśnienia nowo poznanego materiału drugiej osobie. Możesz rzeczywiście poprosić kogoś o wysłuchanie Twojego wykładu, ale wcale nie musisz!

Wystarczy, że na głos będziesz powtarzać nowo przyswojony materiał i wyobrażać sobie, że kierujesz swoje słowa do sali pełnej uczniów.

W jaki sposób ta metoda jest lepsza od standardowego uczenia się z podręcznika?

Przede wszystkim wymaga od Ciebie dogłębnego zrozumienia czytanych treści – w innym razie nie będziesz w stanie powtórzyć nowego materiału własnymi słowami. Ponadto, dzięki przetworzeniu materiału i przełożeniu na własny język jego treść bardziej do Ciebie trafia i lepiej ją rozumiesz.

Metoda nauczyciela może przynieść podwójną korzyść, jeżeli umówisz się na naukę ze znajomymi i każdy z Was po kolei będzie wcielał się w rolę nauczyciela. W ten sposób wszyscy powtórzą ten sam materiał własnymi słowami, a to wpłynie pozytywnie na jego zapamiętanie.

Chwileczkę, ale w takim razie jak ta metoda się różni od wielokrotnego czytania podręcznika?

Kluczowa różnica jest taka, że w podręczniku czytamy w kółko to samo, a słysząc tę samą treść, ale od różnych osób a więc w różnej formie poszerzamy nasze zrozumienie danego zagadnienia.

Podsumowanie

To już wszystkie metody uczenia się, jakie na dziś przygotowałam.

Mam nadzieję, że udało mi się Ciebie do nich przekonać i że już nigdy nie będziesz przygotowywać się do sprawdzianu czy egzaminu wielokrotnie czytając ten sam tekst z podręcznika!

Oczywiście opisane powyżej sposoby to niewielki procent wszystkich istniejących mnemotechnik (czyli technik ułatwiających zapamiętywanie).

Jeżeli temat Cię zainteresował, bądź na bieżąco z naszym blogiem. Znajdziesz tutaj więcej innowacyjnych metod uczenia się i nie tylko to!

Jak jednak wiadomo, sprytne sposoby zapamiętywania, to nie wszystko. Jeżeli czujesz, że nie radzisz sobie z omawianym materiałem lub nie nadążasz za nauczycielem w szkole, napisz do nas! Dysponujemy licznym gronem zmotywowanych i gotowych Cię wspomóc korepetytorów. Więcej informacji znajdziesz tutaj.

O książce i autorze

Włam się do mózgu Radka Kotarskiego zawiera dokładniejsze opisy wszystkich wymienionych przeze mnie metod oraz opisy pozostałych 10 sposobów na skuteczną naukę. Te metody to:

terminatora
testu zderzeniowego
tancerki
zmiany miejsca
papugi
majstersztyku
króla boksu
walenia
pałacu pamięci
immersji

Każdy rozdział opisujący daną metodę nauki, oprócz praktycznych wskazówek, zawiera również zabawne historie, anegdoty lub opis doświadczeń autora związanych z nauką.

Włam się do mózgu to przykład bardzo potrzebnej, a jednocześnie przyjemnej i lekkiej lektury.

Wszystkie zawarte w niej rady są potwierdzone naukowo, dlatego zachęcam Was do zapoznania się z tą pozycją. Czy nie byłoby cudownie ułatwić sobie naukę do kolejnego sprawdzianu lub egzaminu?

Radek Kotarski jest dziennikarzem i przedsiębiorcą. Największą sławę zyskał prowadząc kanał na YouTube Polimaty oraz program telewizyjny w TVP2 Podróże z historią. Radek jest również autorem książek Inaczej oraz Nic bardziej mylnego!